Załatwianie spraw za pośrednictwem pełnomocnika
Przy czynnościach urzędowych z reguły wymagane jest osobiste stawiennictwo osoby bezpośrednio zainteresowanej. Jednakże w praktyce mogą wystąpić sytuacje, w których udział tych podmiotów jest niemożliwy ze względu np. na wyjazd zagraniczny lub chorobę. Co możemy zrobić w takim przypadku? Prawo w tej kwestii wychodzi nam naprzeciw i umożliwia ustanowienie pełnomocnika.
- Kto może zostać pełnomocnikiem?
- Prawne aspekty powołania pełnomocnika
- Wypowiedzenie i wygaśnięcie pełnomocnictwa
- Działania pełnomocników i ich skuteczność
Kto może zostać pełnomocnikiem?
Pierwsze skojarzenie nasuwa się niejako automatycznie: radca prawny lub adwokat. Jednakże instytucja pełnomocnika różni się od instytucji obrońcy, którymi mogą zostać wyłącznie radcowie prawni lub adwokaci. Pełnomocnikami natomiast mogą zostać także inni profesjonaliści, jak:
- rzecznik patentowy w odniesieniu do spraw związanych z własnością przemysłową
- osoba posiadającą licencję doradcy restrukturyzacyjnego w sprawach upadłościowych i restrukturyzacyjnych
- zarządca, który pod swoją pieczą posiada majątek strony
Ponadto oprócz podmiotów profesjonalnych, pełnomocnikami mogą być także osoby niezwiązane bezpośrednio z działalnością prawniczą, jak: osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, współuczestnik sporu, małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony, a także osoby pozostające ze stroną postępowania w stosunku przysposobienia. Tak więc reprezentacja naszych interesów może odbywać się za pośrednictwem innych osób, a nie tylko fachowców.
Prawne aspekty powołania pełnomocnika
Każdy pełnomocnik musi legitymować się dokumentem pełnomocnictwa. Jeżeli jest to tzw. pełnomocnictwo ogólne, obejmuje ono z mocy prawa zgodnie z treścią art. 98 k.c. umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Jeśli mają zostać podjęte inne, wykraczające poza zwykły zarząd czynności, konieczne jest udzielenie pełnomocnictwa określającego rodzaj tych czynności. Przepisy mogą wymagać także pełnomocnictwa do konkretnej, wymienionej czynności.
Pełnomocnictwo powinno zostać udzielone na piśmie, a brak zachowania tej formy przy pełnomocnictwie ogólnym powoduje jego nieważność. Co ciekawe i o czym należy pamiętać, treść art. 99 § 1 k.c. nakłada na mocodawcę obowiązek udzielenia pełnomocnictwa w takiej samej formie, w jakiej ma zostać dokonana dana czynność. W praktyce błąd w tym zakresie często dotyczy nieruchomości. Obrót nieruchomościami może odbywać się tylko i wyłącznie za pośrednictwem notariusza, dlatego pełnomocnictwo do sprzedaży lub zakupu nieruchomości w imieniu innej osoby musi zostać udzielone notarialnie. W przypadku braku powyższego pełnomocnik nie będzie mógł zakupić lub sprzedać nieruchomości w imieniu mocodawcy.
Wypowiedzenie i wygaśnięcie pełnomocnictwa
Jeżeli nie chcemy już korzystać z pomocy pełnomocnika, możemy wypowiedzieć mu pełnomocnictwo. Kiedy dokument zawiadamiający sąd lub organ dojdzie do ich wiadomości, wypowiedzenie jest skuteczne z tą właśnie chwilą. W odniesieniu natomiast do innych stron czy uczestników, skutek wypowiedzenia następuje w przypadku, gdy sąd lub organ powiadomi te osoby o tym fakcie. Każdy pełnomocnik powinien jednak działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, mimo wypowiedzenia pełnomocnictwa, jeśli jest to konieczne dla zabezpieczenia interesów strony. W przypadku radców prawnych i adwokatów istnieje możliwość natychmiastowego zwolnienia ich z obowiązku reprezentacji mocodawcy, jeśli takowe stwierdzenie znajdzie się w dokumencie wypowiedzenia. Wygaśnięcie zaś pełnomocnictwa następuje w przypadku utraty przez pełnomocnika zdolności sądowej (możliwość występowania w procesie jako strona) lub jego śmierci. W takim przypadku postępowanie ulega zawieszeniu do czasu wyznaczenia nowego pełnomocnika.
Działania pełnomocników i ich skuteczność
Dla pełnej ochrony naszych interesów bez wątpienia najlepszych rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy radcy prawnego lub adwokata. W praktyce motywem ustanowienia pełnomocnikiem osoby najbliższej często jest brak środków finansowych lub przekonanie o własnej wiedzy, lub wiadomościach uzyskanych z sieci. Warto jednak wskazać, że przeważająca część informacji internetowych zawiera jedynie marginalną ilość przydatnych do sprawy aspektów, a ponadto wiele z nich jest nieprawdziwa. Jeżeli brakuje nam funduszy na opłacenie radcy prawnego lub adwokata, warto wystąpić do sądu z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, którego pomoc nic nas nie kosztuje, a może nas uchronić przed negatywnymi konsekwencjami pochopnie podejmowanych czynności.
