- Czym jest zachowek?
- W jakich proporcjach przysługuje zachowek?
- Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Czy prawa do zachowku można się zrzec?
- W jakiej sytuacji można nie otrzymać zachowku?
Czym jest zachowek?
Zachowek to instytucja prawna ujęta w kodeksie cywilnym, a dotycząca gałęzi spadkobrania. Zachowek to roszczenie o charakterze majątkowym wysuwane przez jednego ze spadkobierców przeciwko pozostałym lub części spadkobierców, w sytuacji pominięcia tego członka rodziny przy dziedziczeniu testamentowym lub posiadaniu mniejszej wartości składników majątkowych w porównaniu do pozostałych spadkobierców, np. w sytuacji, gdy otrzymali oni przysporzenia w formie darowizn jeszcze za życia spadkodawcy. Warto zaznaczyć, że nawet spadkobierca celowo pominięty w testamencie ma prawo do zachowku.
W jakich proporcjach przysługuje zachowek?
Wszystko zależy od kondycji zdrowotnej spadkobiercy i jego wieku. Względem osób trwale niezdolnych do pracy lub małoletnich zachowek stanowi 2/3 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, przy czym dla wszystkich pozostałych uprawnionych wynosi on połowę wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym.
Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Czy prawa do zachowku można się zrzec?
Zaznaczyć trzeba, że roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem 5 lat liczonych od ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku. Ponadto, prawo do zachowku nie jest prawem niezbywalnym. Za życia spadkodawcy, można zawrzeć stosowną umowę pisemną z przyszłym spadkobiercą, który w jej treści wyraźnie zrzeknie się prawa do zachowku. Na gruncie stanu prawnego przed majem 2023 roku, taka możliwość była nieuregulowana, a przez to kontrowersyjna. Na jej temat wypowiadały się sądy powszechne. Aktualnie, tj. od 22 maja 2023 roku, kodeks cywilny zawiera wprost uregulowanie, zgodnie z którym zrzeczenie się dziedziczenia może być ograniczone do zrzeczenia się tylko prawa do zachowku w całości lub w części.
W jakiej sytuacji można nie otrzymać zachowku?
Spadkobierca musi udowodnić nie tylko przynależność do kręgu osób dziedziczących z ustawy, ale także fakt, iż za życia nie otrzymał od spadkobiercy żadnych przysporzeń majątkowych w postaci, np. darowizny albo też na mocy testamentu, takich jak: powołanie do spadku, zapis testamentowy, czy świadczenie od fundacji rodzinnej.
