Prawa autorskie
Czym są prawa autorskie?
Malując obraz, szkicując go, pisząc tekst na bloga, tworząc i nagrywając własną melodię, często zapominamy, iż w tym momencie opócz efektu wizualnego, powstają ustawowo uregulowane prawa autorskie, a stworzone przez nas dzieło nosi miano utworu. Powołując się na powyższe, zastanówmy się nad tym, czym są prawa autorskie? Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 roku wskazuje, iż prawami autorskimi jest zespół uprawnień, jaki przysługuje twórcy danego utworu, do których należą m.in. prawo do korzystania z utworu, osiągania z jego wytworzenia korzyści majątkowej, czy prawo do pierwszego udostępnienia utworu publiczności.
Co chronią prawa autorskie?
Odpowiadając na to pytanie, odpowiedź nasuwa się sama – utwór, którym zgodnie z art. 1 ustawy o prawie autorskim, stanowi każdy przejaw działalności twórczej człowieka, o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Przedmiotem prawa autorskiego pozostają następujące utwory: wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, audiowizualne (w tym filmowe). Warto zaznaczyć, iż posiadanie przez daną koncepcję cech utworu, powoduje objęcie ochroną prawną w sposób automatyczny, bez konieczności zgłaszania utworu do odpowiedniego urzędu, czy poddawać procedurze rejestracji. Już od samego momentu jego powstania, pod warunkiem posiadania przezeń konkretnych i wyróżniających go atrybutów, znajduje kodeksową ochronę.
Co nie jest utworem?
Przepisy powołanej ustawy, normują także określony katalog prac, których nie można uznać za utwór. Mianem utworu nie mogą zostać nazwane odkrycia naukowe, idee i pomysły, metody i zasady działania, procedury, koncepcje matematyczne, akty normatywne lub ich urzędowe projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, opublikowane opisy patentowe lub ochronne oraz proste informacje prasowe, slogany reklamowe.
Prawo autorskie posiada swoje dwie ważne dziedziny, na gruncie których następuje ich realizacja, są nimi osobiste prawa autorskie oraz majątkowe prawa autorskie, które zostaną opisane w kolejnych artykułach.
