Ustawowe pojęcie przemocy domowej

• Przemoc domowa
• Ustawowe rozumienie przemocy domowej
• Przykłady przemocy domowej

Przemoc domowa

Każdy z nas potrafi tak czy inaczej scharakteryzować pojęcie przemocy domowej. Bez wątpienia jest to zjawisko, którego odbiór społeczny jest negatywny. W poprzednim opracowaniu wskazano, iż podstawowym aktem prawnym regulującym tą kwestię jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy domowej. Jak większość aktów prawnych zawiera ona legalne definicje, dla których została powołana.

Ustawowe rozumienie przemocy domowej

W art. 2 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej zawarto szereg pojęć ustawowych. Podstawowym jest jednak pojęcie przemocy domowej, przez którą należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:

• narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
• naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
• powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
• ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
• istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej;

Należy zwrócić uwagę na wyodrębnienie rodzajów tzw. „przewagi”. Na pierwszy rzut oka kojarzymy przewagę fizyczną, lecz ustawodawca wprowadza także przewagę psychiczną oraz ekonomiczną, które w praktyce są niemniej dolegliwe, aniżeli kwestia fizyczności.

Przykłady przemocy domowej

Biorąc pod rozwagę ustawowe pojęcie przemocy domowej konieczne jest wskazanie na konkretne przykłady tego zjawiska w praktyce. Oczywiście oprócz klasycznych sytuacji, do których zaliczyć należy popychanie czy też zadawanie uderzeń wyróżnia się różnego rodzaju przemoc psychiczną i ekonomiczną. Jako psychiczny aspekt przemocy wyróżnić można poniżanie, deprecjonowanie roli społecznej, uwypuklanie i przypominanie jakiejś cechy osobistej lub dysfunkcji organizmu czy też zwyczajne wyzwiska. Natomiast przemoc w aspekcie ekonomicznym to nic innego jak zmuszanie do określonych, często niemoralnych zachowań, celem uzyskania środków finansowych od osoby otrzymującej wynagrodzenie. Niekiedy ten rodzaj przemocy może przybrać postać mieszaną, tj. poprzez poniżanie i podważanie kompetencji jednej osoby sprawca doprowadza do sytuacji, w której ofiara nie chce lub nie może podjąć czynności zarobkowych pod wpływem strachu. Tak więc przemoc jest pojęciem niezwykle szerokim. Trzeba jednak pamiętać, aby nie zwlekać ze skorzystaniem z pomocy, gdyż niekiedy może to rodzić poważne konsekwencje.