Poręczenie majątkowe, jako środek zapobiegawczy
Wyraz „kaucja” kojarzyć się nam może z różnymi aspektami, np. najmem, czy skupem butelek. Jeśli chodzi o prawo, a w szczególności prawo karne, kaucja jest jednym z tzw. środków zapobiegawczych. W polskim systemie prawnym ustawodawca nie wyodrębnił pojęcia kaucji, gdyż legalnym określeniem finansowego, nieizolacyjnego środka zapobiegawczego jest poręczenie.
- Poręczenie majątkowe – środek zapobiegawczy dyscyplinujący podejrzanego
- Czy istnieje poręczenie niepieniężne?
- Poręczenie majątkowe. Naruszenie obowiązków przez osobę, za którą poręczono
Poręczenie majątkowe – środek zapobiegawczy dyscyplinujący podejrzanego
Aby uniknąć tymczasowego aresztowania, oczywiście w sytuacji, kiedy jest to możliwe ze względu na okoliczności przestępstwa, w postępowaniu przygotowawczym organy ścigania mogą zastosować środek zapobiegawczy w postaci poręczenia majątkowego. W treści art. 266 § 1 k.p.k. wskazano, że poręczenie majątkowe może przybrać postać: pieniędzy, papierów wartościowych, zastawu lub hipoteki. Tak więc niekoniecznie potoczna kaucja musi zostać wyrażona w pieniądzu, gdyż może przybrać postać typowo cywilistycznego zabezpieczenia. W praktyce jednak najczęściej poręczenie stosuje się poprzez nakazanie zapłaty odpowiedniej sumy.
Czy istnieje poręczenie niepieniężne?
Oczywiście, że tak, jednakże, jak już sygnalizowano, jest ono rzadziej stosowane, aniżeli zwykła forma pieniężna. Poręczenie może bowiem złożyć: pracodawca, kierownictwo szkoły lub uczelni, do której uczęszcza oskarżony lub podejrzany zespół, którego członkiem jest oskarżony lub podejrzany, a także organizacja społeczna, do której należy oskarżony lub podejrzany. Podmioty te w sposób indywidualny lub kolegialny składają wniosek o przyjęcie ich poręczenia. We wniosku należy wskazać także konkretną osobę, która będzie wykonywać obowiązki poręczyciela. Ponadto poręczenie może złożyć także osoba godna zaufania. Ustawodawca nie sprecyzował, kim są osoby godne zaufania, ale w praktyce przyjmuje się, że należą do nich podmioty, które można obdarzyć zaufaniem społecznym, cieszą się nieposzlakowaną opinią, a przede wszystkim wysokim autorytetem moralnym. Jako przykłady takich osób można wskazać: posła, senatora, prezydentów/burmistrzów lub wójtów, osób duchownych, funkcjonariuszy służb mundurowych, oficerów wojskowych. Jednakże każda jednostka oceniana jest indywidualnie, gdyż występują przypadki nadużywania prawa nawet przez osoby z autorytetem i wykształceniem. Dlatego organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości dokonują wnikliwej analizy personalnej osoby poręczającej.
Poręczenie majątkowe. Naruszenie obowiązków przez osobę, za którą poręczono.
Jeśli chodzi o poręczenia niemajątkowe, to właściwy organ zawiadamia poręczyciela o podejmowanych przez oskarżonego lub podejrzanego czynnościach, utrudniających postępowanie karne. Następnie organ jest uprawniony do zmiany środka zapobiegawczego na bardziej surowy.
Co zaś tyczy się poręczeń majątkowych, to w przypadku ucieczki lub ukrywania się podejrzanego, lub oskarżonego orzeka się ich przepadek na rzecz Skarbu Państwa. W przypadku utrudniania postępowania w inny sposób można również orzec przepadek, lecz jest on fakultatywny, a nie obligatoryjny jak w odniesieniu do ucieczki lub ukrywania się. Oczywiście opcja zamiany poręczenia na inny środek zapobiegawczy jest w takiej sytuacji otwarta. Widmo jednak tymczasowego aresztowania powinno w zupełności odstraszać ewentualnych sprawców przed bezprawnym utrudnianiem postępowań karnych.
