Rzecznik Praw Dziecka jako strażnik interesów naszych pociech

Rodzice i dzieci często muszą zmierzyć się z problemami, których rozwiązanie nie jest z reguły zbyt proste, gdyż wymaga od nich znajomości nie tylko procedur administracyjnych, ale także szerokiej znajomości prawa. Osoby dorosłe, które na co dzień nie mają styczności z powyższymi zagadnieniami, a tym bardziej dzieci, objęte obowiązkiem szkolnym mogą nie sprostać niektórym, stawianym im wymaganiom, a także znaleźć się w sytuacji, która bezwzględnie wymaga fachowej pomocy. Czy jesteśmy w tej kwestii pozostawieni sami sobie? Oczywiście nie! Z pomocą przyjdzie nam Rzecznik Praw Dziecka.

• Geneza utworzenia stanowiska Rzecznika Praw Dziecka
• Kim jest Rzecznik Praw Dziecka?
• Kto może zostać Rzecznikiem Praw Dziecka?
• Kto pełni funkcję Rzecznika Praw Dziecka?
• Czym zajmuje się  Rzecznik Praw Dziecka

Geneza utworzenia stanowiska Rzecznika Praw Dziecka

Polski ustrojodawca już w Konstytucji przewidział możliwość występowania zdarzeń, godzących bezpośrednio w dobro rodziny oraz dzieci. Dlatego też w art. 72 Ustawy Zasadniczej zawarto regulacje, dotyczące ochrony praw dziecka przed przykładowymi zagrożeniami jak przemoc, okrucieństwo, wyzysk i demoralizacja. W ust. 2 i 3 w/w artykułu wskazano wprost, iż organy państwowe zobowiązane są do udzielania pomocy w realizacji praw dziecka, jak również zapewnienia im opieki. Natomiast art. 72 ust. 4 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej zawiera nakaz utworzenia w formie ustawy odpowiedniego stanowiska, mającego za zadanie realizować powyższe postulaty. Tak więc Ustawa Zasadnicza dała podwaliny pod wyodrębnienie specjalnego organu do ochrony praw dzieci, tj. Rzecznika Praw Dziecka, czego konsekwencją było przyjęcie przez Parlament ustawy z dnia 6 stycznia 2000 roku o Rzeczniku Praw Dziecka.

Kim jest Rzecznik Praw Dziecka?

Rzecznik Praw Dziecka jest Konstytucyjnym organem władzy państwowej, powołanym do ochrony praw dziecka, określonych nie tylko w Konstytucji, ale także Konwencji o prawach dziecka oraz innych przepisach prawa. Szeroko pojmowana działalność Rzecznika Praw Dziecka dotyczy w głównej mierze angażowania się w sprawy osób niepełnoletnich w sytuacjach, w których ich istotne interesy z punktu widzenia życia  pozostają w zagrożeniu. Wyodrębnienie tego typu organu przez ustawodawcę świadczy o głębokiej trosce aparatu państwowego o należyte zabezpieczenie praw dzieci.

Kto może zostać Rzecznikiem Praw Dziecka?

Rzecznikiem Praw Dziecka może być ten, kto:

• jest obywatelem polskim,
• posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
• nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne,
• ukończył studia wyższe i uzyskał tytuł magistra lub inny równorzędny,
• ma co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy z dziećmi lub na ich rzecz,
• jest nieskazitelnego charakteru i wyróżnia się wysokim autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną.

Pozornie wydawać by się mogło, że wymagania stawiane na stanowisko Rzecznika Praw Dziecka nie są zbyt wygórowane. Nic bardziej mylnego, bowiem Rzecznika Praw Dziecka powołuje Sejm za zgodą Senatu, a na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy minimum 35 posłów lub 15 senatorów. Każda więc kandydatura Rzecznika Praw Dziecka oceniana jest przez liczny organ kolegialny po przeprowadzeniu wnikliwej procedury kontrolnej. Na szczególną uwagę zasługuje ostatnie z wymagań – nieskazitelny charakter, wysoki autorytet, walory moralne i wrażliwość społeczna. Powyższe oznacza nic innego, jak to, iż potencjalny kandydat na stanowisko Rzecznika Praw Dziecka musi wyróżniać się na tle innych osób wskazanymi cechami w sposób ponad przeciętny.

Kto pełni funkcję Rzecznika Praw Dziecka?

Obecnie funkcję Rzecznika Praw Dziecka sprawuje Pan Mikołaj Pawlak. Siedziba Rzecznika Praw Dziecka znajduje się w Warszawie przy ul. Chocimskiej 6. Można również kontaktować się z Rzecznikiem Praw Dziecka za pośrednictwem poczty elektronicznej pod adresem: rpd@brpd.gov.pl lub telefonicznie pod numerami: 22 583 66 00 lub 800 12 12 12.

Czym zajmuje się  Rzecznik Praw Dziecka

W art. 3 ust. 1 ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka zapisano, iż ma on za zadanie podejmować działania mające na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości. Rzecznik Praw Dziecka jest zobligowany również do kontroli zachowania kardynalnych praw dziecka, jak prawo do życia i ochrony zdrowia, wychowania w rodzinie, godziwych warunków socjalnych, oraz nauki. Rzecznik Praw Dziecka ponadto podejmuje działania, zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz złym traktowaniem.

Ustawowa legitymacja Rzecznika Praw Dziecka do przedsiębranych przezeń czynności, jak również jego pozycja w hierarchii organów państwowych są głęboko zakorzenione w polskim systemie prawnym. Oczywiście trudno jest wymagać od Rzecznika Praw Dziecka, aby podejmował działania na granicy prawa, gdyż został powołany po to, aby postępować zgodnie z jego literą. Jednakże Rzecznik Praw Dziecka ma uprawnienia do kierowania pism, w tym próśb, zapytań czy też wniosków do innych organów państwowych, celem wglądu w konkretną sytuację dziecka i wywarcia ewentualnego wpływu na korektę dostrzeżonych nieprawidłowości. Warto także wskazać, iż Rzecznik Praw Dziecka, obok Prokuratora Generalnego i Rzecznika Praw Obywatelskich został wymieniony jako tzw. podmiot specjalny, który może wnieść kasację od prawomocnego wyroku karnego. Jeśli więc jesteście zdania, że wasze dziecko lub wy sami nie jesteście w stanie poradzić sobie z jakimś problemem lub przepisy prawa względem was zostały naruszone nie czekajcie, lecz zwróćcie się o pomoc do Rzecznika Praw Dziecka!