Dziedziczenie spadku przez małoletniego
Polski system prawa nie wyklucza dziedziczenia przez małoletniego. Osoby niepełnoletnie, podobnie jak dorośli, mogą stać się podmiotem nabycia aktywów (nieruchomości, ruchomości, środków pieniężnych) i pasywów (długów) masy spadkowej. Zatem dziecko, które ukończyło np. kilka tygodni swojego życia, może stać się spadkobiercą dziedziczącym na mocy ustawy lub testamentu. Z uwagi na powyższe, powstaje pytanie, czy małoletni może samodzielnie dysponować majątkiem spadkowym? By odpowiedzieć na to pytanie, należy sięgnąć do treści o art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który reguluje relacje pomiędzy rodzicami a dziećmi.
- Dziedziczenie spadku przez małoletniego
- Dziedziczenie długów przez małoletniego
- Kim jest nasciturus i czy może on dziedziczyć?
Dziedziczenie spadku przez małoletniego
Zgodnie z treścią art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice mają obowiązek sprawowania zarządu majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską, ponieważ małoletni do ukończenia przezeń 18 roku życia, czyli osiągnięcia pełnoletniości, nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych. Należy to tłumaczyć w ten sposób, że bezpośrednio oraz samodzielnie nie mogą podejmować wiążących je decyzji prawnych, przez co to rodzice decydują za małoletniego w kwestii zarządu majątkiem.
Dziedziczenie długów przez małoletniego
W przypadku dziedziczenia przez małoletniego powstaje również inne pytanie. Mianowicie, co w sytuacji, gdy małoletni dziedziczy wyłącznie długi? Wówczas, także rodzice lub opiekuni prawni małoletniego powinni zadbać o zabezpieczenie sytuacji dziecka na przyszłość poprzez złożenie w jego imieniu oświadczenia o odrzuceniu spadku w całości, czyli zrzeczenia się dziedziczenia przez małoletniego. Dzięki temu małoletni ma pewność, że w żadnej mierze nie będzie odpowiadał za długi spadkowe.
W jaki sposób złożyć w imieniu małoletniego wniosek o odrzucenie spadku? Art. 583 K.p.c. wskazuje, że zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka lub na wyrażenie przez rodziców zgody na dokonanie takiej czynności przez dziecko sąd opiekuńczy udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego. Należy pamiętać, że oświadczenie o odrzuceniu spadku przez małoletniego składa się przed sądem lub notariuszem w terminie sześciu miesięcy od daty, w której przedstawiciel ustawowy dowiedział się o tytule prawnym do dziedziczenia spadku przez małoletniego.
Kim jest nasciturus i czy może on dziedziczyć?
Pojęcie nasciturusa pochodzi z języka łacińskiego i oznacza dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone. Niewykluczonym jest sytuacja, w której wszyscy uprawnieni do dziedziczenia odrzucą spadek, a jedynym spadkobiercą pozostanie nasciturus. Zgodnie z art. 927 § 2 k.c. nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje, przy czym dziecko, które było już poczęte w chwili otwarcia spadku, ale jest jeszcze nienarodzone, może być spadkobiercą wyłącznie w sytuacji, gdy urodzi się żywe. Powyższa sytuacja stanowi swego rodzaju wyłączenie od reguły obowiązującej na gruncie prawa spadkowego, gdyż co do zasady spadkobiercą może być wyłącznie osoba żyjąca w momencie otwarcia spadku. Warto wspomnieć, iż w zakresie spadku, który może objąć nasciturus, sąd może ustanowić kuratora, który poprzez odpowiednie czynności zabezpieczy spadek przed naruszeniami i nadużyciami oraz przed bezprawnym rozporządzaniem spadkiem z niekorzyścią dla przyszłego spadkodawcy. Równocześnie, tak ustanowiony kurator może być jednym z uczestników w postępowaniu o stwierdzenia nabycia spadku.
